Stosunki polityczne

Brazylia uznała odrodzoną Polskę w sierpniu 1918 r., jako pierwsze państwo w Ameryce Południowej, nawiązując z nią stosunki dyplomatyczne na stosownym wtedy szczeblu poselstw . W dniu 27 maja 1920 r. pierwszy przedstawiciel dyplomatyczny w randze posła nadzwyczjnego i ministra pełnomocnego RP hrabia Ksawery Orłowski złożył listy uwierzytelniające prezydentowi Stanów Zjednoczonych Brazylii Epitacio Pessoa w Pałacu Prezydenckim -Palacio de Catete w Rio de Janeiro, ówczesnej stolicy Brazylii. Rok wczeœniej,w 1919 roku otwarty został w Kurytybie Konsulat Generalny RP. W 1921 r. otwarto poselstwo Brazylii w Warszawie.

Już w pierwszej połowie XIX wieku w intelektualnych kręgach Brazylii funkcjonował obraz Polski jako kraju bohatersko walczącego o niepodległoœć. Cesarz Pedro I , władca niepodległej Brazylii(1822-1831) będąc w Paryżu w jednym z teatrów na sztuce granej na rzecz polskich uchodŸców z Powstania Listopadowego wykrzyknął ku entuzjazmowi widowni: „Vive la Pologne!” Natomiast cesarz Pedro II (1831-1889) w 1887 roku przyjął wybranie go na członka polskiego emigracyjnego stowarzyszenia politycznego w Rapperswil w Szwajcarii , otrzymując dyplom „Société National Polonaise et des Amis de la Pologne”. W roku 1907 na II Międzynarodowej Konferencji Pokojowej w Hadze przedstawiciel Brazylii Rui Barbosa, wybitny prawnik i polityk, w swych płomiennych przemówieniach wielokrotnie opowiadał się na rzecz przywrócenia niepodległoœci Polsce. On także ,kiedy I wojna œwiatowa zbliżała się ku końcowi, udzielał silnego poparcia polskim organizacjom emigracyjnym w Brazylii w ich staraniach na rzecz uznania niepodległoœci Polski przez rząd Brazylii. Od początku stosunki między obu państwami były nacechowane wzajemnym szacunkiem, głęboką sympatią i przyjaŸnią, na co istotny wpływ miało istnienie kilkusettysięcznej grupy polskich imigrantów i Brazylijczyków polskiego pochodzenia. W okresie międzywojennym atmosfera sympatii i przyjaŸni znajdowała wyraz w korespondencji między prezydentami obu państw, w podpisanych umowach i innych działaniach oraz we współpracy przedstawicieli obu państw na forum Ligi Narodów. W 1922 roku prezydent Stanów Zjednoczonych Brazylii Epitacio Pessoa został odznaczony przez Józefa Piłsudskiego, Naczelnika Państwa ,Orderem Orła Białego. Przyjazne stosunki polityczne są zakorzenione także w wspólnej walce z hitleryzmem – kampania włoska 1944 r. Brazylijski Korpus Ekspedycyjny liczący 25 000 żołnierzy walczył u boku Piątej Armii Amerykańskiej m.in. pod Monte Bello na terenie Włoch.

Przez cały okres II wojny œwiatowej w Rio de Janeiro działało poselstwo RP z posłem nadzwyczajnym i ministrem pełnomocnym dr. Tadeuszem Skowrońskim. Działały także polskie konsulaty na terenie tego kraju. W czasie II wojny œwiatowej Brazylia dała schronienie kilku tysiącom uchodŸców polskich, wœród których byli m.in. Julian Tuwim i Jan Lechoń. Po wojnie stosunki dyplomatyczne zostały wznowione 12 wrzeœnia 1945 r., a 13 stycznia 1961 r. przedstawicielstwa dyplomatyczne podniesiono do rangi ambasad. Wkrótce przeniesiono ambasadę polską do nowej stolicy Brasílii. Obecnie działają dwa konsulaty generalne RP: w Kurytybie i Sao Paulo (trzeci w Rio de Janeiro został zamknięty w 2008 r.) oraz cztery konsulaty honorowe RP: w Belo Horizonte,(stan Minas Gerais) ,Vittorii (stan Espirito Santo), Erechim (stan Rio Grande do Sul) i w Recife( stan Pernambuco). Po 1945 r. miały miejsce wizyty na szczeblu ministrów, w tym ministrów spraw zagranicznych. Polski minister spraw zagranicznych Adam Rapacki złożył oficjalną wizytę w Brazylii w 1961 r. i uczestniczył w uroczystoœci położenia kamienia węgielnego pod budynek ambasady polskiej w nowej stolicy Brasílii. W roku 1962 brazylijski minister spraw zagranicznych Francisco Clementino de San Tiago Dantas rewizytował Warszawę. Miały miejsce wizyty na szczeblu rządowym i parlamentarnym. Nowy, wyższy etap, polsko-brazylijskie stosunki polityczne osiągnęły po 1989 r. w wyniku przemian demokratycznych w Polsce i Brazylii. W 1991 r. minister spraw zagranicznych RP Krzysztof Skubiszewski złożył oficjalną wizytę w Brasílii, podczas której podpisał umowę o współpracy kulturalnej. W tymże roku Brazylię odwiedził marszałek Senatu RP prof. Andrzej Stelmachowski. Polska przywróciła praktykę utrzymywania konsulatów honorowych kierowanych przez konsulów honorowych – obywateli brazylijskich, przeważnie polskiego pochodzenia ustanowionych w czterech wczeœniej wymienionych miastach.

Od dawna oba kraje blisko współpracują na arenie międzynarodowej w ramach ONZ i innych organizacji. Istnieje dialog polityczny na najwyższym szczeblu: prezydent Lech Wałęsa złożył oficjalną wizytę w Brazylii w 1995 r. Była to pierwsza na tym szczeblu wizyta w historii wzajemnych stosunków. W 2002 r. Warszawę rewizytował prezydent Fernando Henrique Cardoso, składając pierwszą w historii wzajemnych stosunków wizytę prezydenta Brazylii w Polsce. Z tej okazji pewna liczba obywateli polskich otrzymała brazylijskie odznaczenia państwowe -Narodowy Order Krzyż Południa w uznaniu ich zasług w popularyzacji kultury brazylijskiej w Polsce. Wœród odznaczonych jest czterech członków Towarzystwa Polsko-Brazylijskiego: prof. Marcin Kula, historyk z Uniwersytetu Warszawskiego ,Wiesław Włodarski, dyrektor Liceum Ogólnokształcącego im. Rui Barbosy, Marian Ufnal, wieloletni sekretarz generalny Towarzystwa oraz Roman Młyniec, wieloletni radca handlowy RP w Rio de Janeiro i prezes Polsko-Brazylijskiej Izby Gospodarczej. W roku 2002 nastąpiła także oficjalna wizyta prezydenta Aleksandra Kwaœniewskiego w Brazylii. Premier Jerzy Buzek i marszałek Sejmu Maciej Płażyński odwiedzili Brazylię w 2000 r. Premier zainaugurował wtedy nowy konsulat generalny RP w Rio de Janeiro. W 2003 r. oficjalną wizytę w Brazylii złożył minister spraw zagranicznych Włodzimierz Cimoszewicz. Po raz kolejny minister W. Cimoszewicz spotkał się z brazylijskim ministrem spraw zagranicznych Celso Amorimem we wrzeœniu 2004 r. podczas sesji Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku. Prezydent Aleksander Kwaœniewski spotkał się z prezydentem Brazylii Luiz Inacio Lula da Silva podczas międzynarodowej konferencji w Londynie,natomiast prezydent Lech Kaczyński spotkał sie z nim podczas sesji Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych we wrzeœniu 2007 r. w Nowym Jorku zapraszając go do złożenia wizyty w Polsce. W marcu 2008 r. konsultacje dwustronne między obu ministerstwami spraw zagranicznych odbyły sie w połowie marca 2008 r. w Brasilii. Ze strony polskiej uczestniczył podsekretarz stanu Ryszard Schnepf. Premier Donald Tusk spotkał się z prezydentem Lulą w połowie maja 2008 r. podczas szczytu Unia Europejska -Ameryka Łacińska w Limie. W obu parlamentach działają bilateralne grupy parlamentarne do spraw kontaktów miedzy obu parlamentami. Ma miejsce wymiana wizyt delegacji parlamentarnych. W kwietniu 2007 r. w Brazylii przebywał Marszałek Senatu RP Bogdan Borusewicz. Towarzyszyła mu grupa senatorów, biznesmenów i naukowców. W ostatnich latach miało miejsce również szereg wizyt na szczeblu ministrów obu państw i wizyt gubernatorów stanowych z Brazylii w Polsce. Wspomniane wizyty wskazują, że wzajemne stosunki polityczne są bardzo dobre i bliskie. Obie strony dążą do ich szerokiego rozwoju uważając, że potencjalne możliwoœci nie są jeszcze w pełni wykorzystane, zwłaszcza w dziedzinie handlu i współpracy przemysłowej.