Założycielka

Rzecz o Helenie Rzeszotarskiej...

Helena Rzeszotarska urodziła się 4 października 1897 roku w Petersburgu w rodzinie Alfonsa Rzeszotarskiego, profesora  Petersburskiego Instytutu Politechnicznego i Marii z Iwanowskich.

W Petersburgu ukończyła w 1896 roku Gimnazjum Rządowe. W latach 1897 – 1901 studiowała na prywatnych kompletach literaturę polską i francuską. W latach 1902 – 1904 pracowała jako nauczycielka w szkole elementarnej przy kościele sw. Katarzyny w Petersburgu.

Po śmierci ojca w 1904 roku przyjechała do Warszawy, będącej pod zaborem rosyjskim i podjęła pracę w szkole na Powiślu. Od 1907 roku uczyła w dwuklasowej szkole Stanisławy Gostomskiej na Warszawskiej Pradze przy ulicy Nowostalowej 6.

W roku 1908 ( po likwidacji w/w szkoły) Helena Rzeszotarska otworzyła czteroklasowe progimnazjum przy ulicy Nowostalowej 6. W roku 1909 roku uzyskała zezwolenie na prowadzenia klasy wstępnej. Od tego czasu szkoła liczyła trzy klasy wstępne i cztery gimnazjum. Niedozwolone przez rząd carski lekcje historii i geografii Polski prowadzono pod pozorem lekcji robót i kaligrafii.

Praga była wówczas biedną, robotniczą dzielnicą. Nie można było liczyć na dochody z czesnego. Szkoła stwarzała natomiast szansę wykształcenia dziewczętom z ubogich rodzin, które korzystały z całkowitego lub częściowego zwolnienia z opłat. W ramach założonego w 1915 roku Koła Szkolnego , Helena Rzeszotarska organizowała imprezy , z których dochód był przeznaczony na dożywianie uczennic i opłaty niezamożnej młodzieży. Pracowała w Komisji Kulturalno – Oświatowej Związku Stowarzyszeń Praskich.

W 1915 roku progimnazjum zostało przeniesione na ulicę Konopacką 4 i z dochodów uzyskiwanych z działalności progimnazjum subsydiowano  Szkołę Zawodową Żeńską, która była pierwszą w Polsce szkołą zawodową dla dziewcząt.  W 1916 roku założyła Sekcję Wychowawczą, której program zakładał wychowanie przez pracę, wdrażanie uczennic do prac społecznych , zwłaszcza opieki nad chorymi i niepełnosprawnymi.

W 1923 roku Helena Rzeszotarska przekształciła szkołę w ośmioklasowe gimnazjum, z którego powstał Zespół Szkół , obejmujący 12 –letni cykl nauczania. W wyniku tego powstały : sześcioklasowa Żeńska Szkoła Powszechna, czteroklasowe Prywatne Gimnazjum Żeńskie i dwuklasowe Prywatne Liceum Żeńskie. Szkoły Heleny Rzeszotarskiej dysponowały zespołem nauczycieli o wysokich kwalifikacjach, traktujących nauczanie jako służbę społeczną. Przełożona oraz nauczyciele często rezygnowali z części swoich pensji , a szkoła położona w niezamożnej dzielnicy Warszawskiej Pragi przez cały czas swego istnienia udzielała dużych ulg w czesnym. Szkoły Heleny Rzeszotarskiej były nawet wyposażone w gabinety :lekarski i dentystyczny.

W roku 1927 Helena Rzeszotarska wstąpiła do Zakonu Sióstr Misjonarek Maryi i jako tzw. Siostra agregowana uzyskała zezwolenie na dalsze prowadzenie szkoły oraz funkcjonowanie poza Zgromadzeniem.  Mieszkała na terenie w bardzo skromnych warunkach udostępniając często swoją jadalnie na zebrania rady pedagogicznej  czy lekcje.

15.XI.1932 r. Heleny Rzeszotarskiej za swoją działalność oświatową i kulturalną została odznaczona przez Papieża Piusa XI ORDEREM PRO ECCLESIA ET PONTIFICE. Order ten znajduje się w posiadaniu Parafii M. B. Loretańskiej w Warszawie, przy ul. Ratuszowej 5. W 1938 roku Helena Rzeszotarska za swoją działalność została odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi.

Podczas okupacji niemieckiej Helena Rzeszotarska prowadziła tajne nauczanie w lokalu szkoły i na kompletach. Gimnazjum przekształciła w różne typy szkół zawodowych. W prowadzonej przez Nią szkole wykładali nauczyciele zaangażowani w działalność konspiracyjną w Związku Walki Zbrojnej a następnie w Armii Krajowej. Przełożona udzielała pomieszczeń szkolnych innym placówkom pozbawionych własnych budynków. Szkoły zawodowe Rzeszotarskiej stały się osłoną przedwojennego Państwowego Gimnazjum im. M. Curie -  Skłodowskiej. Helena Rzeszotarska użyczała także swego mieszkania na zebrania konspiracyjne. Była członkiem AK. W czasie powstania warszawskiego pracowała jako sanitariuszka w punkcie przy ul. Brzeskiej.

Helena Rzeszotarska uruchomiła ponownie szkołę 25 października 1944 r. jako Prywatną Szkołę Ogólnokształcącą Stopnia Podstawowego i Licealnego Heleny Rzeszotarskiej, wtedy gdy Praga była ostrzeliwana przez Niemców a obok stał front. W 1949 roku szkoła została upaństwowiona (tak jak inne szkoły prywatne). Majątek szkolny Helena Rzeszotarska ofiarowała nowo utworzonej (z Jej dawnej szkoły) Państwowej Szkole Żeńskiej Stopnia Podstawowego  i Licealnego nr 17. W tej szkole Helena Rzeszotarska pracowała jako nauczycielka języka polskiego do 1953 roku.

Szkoła Heleny Rzeszotarskiej zawsze odznaczała się wysokim poziomem nauczania i była zaliczana do najlepszych szkół w Warszawie. Szkoła ta była dla dziewcząt nie tylko miejscem zdobywania wiedzy ale jednocześnie dawała wspaniałe wychowanie patriotyczne oraz przygotowanie do dalszego życia. W budynku szkoły otrzymało wykształcenie ponad 40 roczników dziewcząt.

Helena Rzeszotarska wpajała uczennicom zasady tolerancji i poszanowania przekonań, jakie by one nie były, byleby tylko wynikały z rzetelnego i uczciwego stosunku do świata.

W 1958 roku w czasie jubileuszu 50-lecia szkoły Helena Rzeszotarska została odznaczona w Belwederze KRZYŻEM OFICERSKIM ODRODZENIA POLSKI.

W czerwcu 1959 roku szkoła została przeniesiona do gmachu przy ul. Burdzińskiego 4 w Warszawie i otrzymała nazwę L Liceum Ogólnokształcące im. Ruy Barbosa. Całe wyposażenie szkoły Heleny Rzeszotarskiej otrzymało L LO im. Ruy Barbosa. W Liceum tym znalazło zatrudnienie większość nauczycieli Jej szkoły.

Helena Rzeszotarska zmarła 11 sierpnia 1976 roku w Warszawie i została pochowana na Cmentarzu Powązkowskim w grobie rodzinnym.

14 września 2005 roku władze miasta Warszawy mianowały jedną z ulic Warszawskiej Pragi Jej Imieniem.

We wspomnieniach nauczycieli i wychowanek Helena Rzeszotarska pozostała jako osoba skromna, pełna zrozumienia , choć wymagająca. Efektywna w działalności społecznej w czasie pokoju i pełna poświęcenia podczas wojny. Dla młodzieży była przykładem powagi, prostoty i kultury współżycia, gotowości do niesienia pomocy, przychylności i życzliwości wobec ludzi.